نکوهش تندروی و کندروی در اسلام

میانه‌روی و اعتدال از اصول اسلامی به شمار می‌رود به‌گونه‌ای که خداوند مهربان در آیه ۱۴۳ سوره بقره مسلمانان را امت میانه خطاب می‌فرماید. در آیه‌های ۲۹ سوره اسراء و ۶۷ سوره فرقان نیز بر میانه‌روی (در امر بخشش به دیگران) تاکید شده است.

وَلَا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِکَ وَلَا تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا ‎﴿الاسراء: ٢٩﴾

و دستت را به گردنت زنجیر مکن و بسیار [هم‌] گشاده‌دستی منما تا ملامت‌شده و حسرت‌زده بر جای مانی.

وَ الَّذینَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَوامًا. ﴿الفرقان: ۶۷﴾

آنان کسانی هستند که هر گاه انفاق کنند نه اسراف کنند و نه سخت گیری، بلکه در میان این دو، اعتدال می‌ورزند.

«امیرمؤمنان علی علیه‌السلام آنان را که از راه اعتدال به سوی افراط و تفریط کشانده می‌شوند، جاهل می‌خواند و می‌فرماید: «لا تَرَی الجاهِلَ إِلّا مُفرِطا او مُفرِّطاً؛ جاهل را جز در حال تندروی یا کندروی نمی‌بینید. انسان مسلمان در انفاق چنان که در آیه یاد شده بدان اشاره شده است و همچنین در مصرف، نه اسراف می‌کند و نه سخت‌گیری، بلکه میانه این دو را برمی‌گزیند. این اصل که در آموزه‌های دینی بر آن تأکید می‌شود، از سوی خرد و فطرت آدمی نیز تأیید شده است؛ زیرا سامان دهی و استواری جسم و جان آدمی و امور فردی و اجتماعی او، مرهون رعایت همین اصل است.» [۱]

خدای مهربان دست‌مان را از دامن قرآن و اهل بیت علیهم السلام کوتاه نفرماید.

[۱] https://hawzah.net/fa/Article/View/92564/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB